KRİZ ANALİZİ-YÖNETİMİ KAVRAMLAR-TERİMLER SÖZLÜĞÜ
TÜBİTAK /SOBAG 1001 Projesi / Proje No. 112K172
Türkiye'de Dış Politika Krizlerinde Karar Verme ve Kriz Yönetimi Süreç Analizi

logotdp

Üye Giriş

Sitemize Hoş Geldiniz

Yine Bekleriz, Dileriz Yararlı Olmuştur...

KRİZ ANALİZİ-YÖNETİMİ KAVRAMLAR-TERİMLER SÖZLÜĞÜ

Search for glossary terms (regular expression allowed)
Begin with Contains Exact termSounds like

Glossaries

Term Definition
EKONOMİK EYLEM
Krizin Tetikleyicisine Göre Tasnif 
Kod: D
E 

 


Ekonomik [Eylem]

Kriz yaratan olayın taraflar arasındaki ekonomik ilişkilerden kaynaklanması ve/ya doğrudan-dolaylı olarak tarafların ekonomik çıkarlarını ilgilendirmesi durumu.

Taraflardan birinin diğeri üzerinde oluşturmaya çalıştığı baskı / etki arayışında karşı tarafa yönelik olarak ambargo uygulaması, damping yaparak zarara uğratması, ülkesinde bulunan diğer ülke ekonomik varlıklarını millileştirmesi, ekonomik yardımlarını kesmesi taraflar arasında çatışmacı ilişkileri krize dönüştüren tetikleyici ekonomik eylem olarak görülebilir.

 

Krizi tetikleyen ekonomik eyleme örnek:

1968-1973 yılları arasında ABD'nin Türkiye üzerinde baskı kurarak Haşhaş ekiminin yasaklanmasını istemesi

 

Aşağıdaki örnekler bir krizin başlamasına gerekçe oluşturabilme olasılığını içermekle birlikte krizleşememiştir:

1964 krizinde Türkiye'nin Yunanistan ile 1930'larda imzalamış olduğu İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Anlaşması'nı feshederek Yunan uyrukluların Türkiye'deki mal varlıklarını dondurması.

1974 yılında ABD'nin Türkiye'ye silah ambargosu uygulaması ve yardımları şarta bağlaması.

  

 


 

EKONOMİK KRİZ
Krizi Tetikleyen Olayın Niteliğine Göre Tasnif 
Kod: O4
 

Ekonomik Kriz

Kriz olarak algılanan fiili ihlal ve/ya tehdit hali savunmacı tarafın ekonomik hak ve çıkarlarına yönelik bir tehdit olarak görülebilir...

Tetikleyici eylemi gerçekleştiren taraf hasmına ekonomik çıkarlarına ağır hasar verecek nitelikte ambargo, damping, milleştirme, ekonomik yardımların kısılması ve/ya engellenmesi gibi bir girişim başlatarak baskı yaratmaya çalışabilir. Bu girişim savunmacı taraf bakımından krizin tetikleycisi davranış olarak görülür.

Günümüzde buna mali -finansal baskı araçlarını da eklemek gerekmektedir.


 

EKONOMİK TEPKİ
Krizi Tetikleyen Olaya Verilen İlk Tepkiye  Göre Tasnif 
Kod: TT
 

Ekonomik Tepki / Economic Act

Taraflar arasında kriz yaratan sözsel ve/ya eylemsel davranışı (tetikleyici davranış) savunmacı taraf ekonomik avantajlarını ve seçeneklerini kullanarak karşılamaya çalışabilir. Ekonomik tepki genellikle saldırgan tarafın ekonomik baskı altına alınabilecek bir bağımlılığı varsa ve/ya ekonomik güç bakımından asimetriden söz edilebilirse başarılı bir seçenek olabilir. Diğer yandan siyasi ve askeri tepki gösterilmeden önceki evrelerde karşı tarafı müzakere edilebilir bir zemine çekme açısından kolaylaştırıcı işlev de görebilir.

 

 


 

EKONOMİK [Tehdit]
Tehdidin Ciddiyetine  Göre Tasnif 
Kod: E
 

Ekonomik

Krize neden olayın savunmacı tarafın ekonomik yaşamı, kapasitesi üzerinde etki yaratacak türden olması durumu. 

Krizin tetikleycisi eylem taraflar arasında ekonomik, mali, finansal bir konuda ortaya çıkıyor ise bu durumda karar alıcı üzerinde bir tehdit algısı doğurabilir. Ekonomik tehdit günümüz uluslararası ilişkilerinde çok çeşitli araç ve yöntemlerle ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla ekonomik açıdan ağır bir hasara, zarara uğrama tehdidiyle karşılaşan bir ülkenin önceden hazırlıklı ve güçlü bir ekonomik yapısı yok ise duyarlılığı ve kırılganlığı artmaktadır.

Dış yardım ilişkisi, mali ve finans piyasalarının ekonomik politkilar üzerinde söz sahibi olma arayışları, uluslararası şirketlerin spekülatif davranışları, sıcak para giriş-çıkışı gibi mali-finansal tehditlerbu bağlamda sıralanabilir.

 


 

EYLEM ÇAĞRISI
Üçüncü Aktör Müdahalesi 
Kod: JA
 

Eylem Çağrısı

Savunmacı tarafın bir kriz sırasında saldırgan karşısında direnç gösterememesi ve uluslararası yardıma ihtiyaç duyduğunun aşikar olduğu durumlarda üçüncü aktörler saldırgana karşı ortak ve/ya bireysel destek verebilecek ülke ve/ya aktörlere çağrıda bulunarak saldırgan tarafı caydıracak bir uluslararası destek yaratmaya çalışabilirler. Böylesi bir durumda saldırgan taraf ya saldırısına son vererek kriz yaratan eyleminden önceki müzakere zeminine geri dönecek veya bir meydan okumayı tercih ederek eylem kararlılığını sürdürecektir. Bu durumda uluslararasılaşma riski yüksek bir krizden söz etmek mümkündür.


 

EYLEMSİZLİK
Krizi Tetikleyen Olaya Verilen İlk Tepkiye  Göre Tasnif 
Kod: TT
 

Eylemsizlik / Karşılık Vermeme

Çatışma durumundan krize dönüşecek evrede saldırgan tarafın sözsel - eylemsel durum alışı / tetikleyici davranışı savunmacı tarafın açık ve kararlı bir karşılık vermemesine neden olabilir. Savunmacı taraf çeşitli gerekçelerle saldırgan eyleme karşı bir tepki göstermeyerek krizi tırmandırmamayı tercih edebilir. Bu durum kimi zaman asimetrik bir güç dengesinin sonucu olabileceği gibi savunmacı tarafın gerekli hazırlıkları ve kararlı bir tepkiyi organize edebilmesi bakımından ihtiyaç duyduğu zaman kazanma amacını da taşıyabilir.

Bununla birlikte savunmacı tarafın eylemsiz kalması saldırgan tarafın daha güçlü ve ısrarlı bir pozisyon kazanmasına da olanak tanıyabileceğinden riskli bir tercihtir. Tetikleyici söz/eyleme karşılık vermeyen, direnç göstermeyen taraf statü ve/ya statükonun kendi aleyhine değiştirilmesini [geçici de olsa] kabul etmiş olur. Ancak krizin seyri içerisinde savunmacı tarafın karar alıcılarının yeni bir tepki üretmeleri ve uygulamaları her zaman için vardır.

  

Türkiye'nin dış politika krizlerine ilişkin örnekler arasında eylemsizlik örneğine rastlanmamıştır.

Bu duruma en yakın sayılabilecek krizler olarak Türkiye'nin ABD ile yaşamış olduğu dış politika krizleri örnek verilebilir. Ancak 1964 Johnson Mektubu Krizi'nde Türkiye tepkisini siyasi olarak göstermiştir. Görüşlerini ve tepkisini ABD Başkanı Johnson'a yazmış olduğu cevabi mektubunda Başbakan İnönü açıkça ifade etmiş ve Kıbrıs krizindeki duyarlılığımızı ve siyasamızı açıklamıştır.

Site İletişim

S5 Box

Üye Giriş

Sitemize Hoş Geldiniz

Yine Bekleriz, Dileriz Yararlı Olmuştur...